Nowa Huta Yürüyüş Rotası 1.Part

Teatr Bagatela durağından 502 no’lu otobüse binip son durağı olan ‘Plac Centralny im R.Reagano’’da indik. İndiğimiz yer Nowa Huta’nın merkeziydi. İki farklı istikamet olduğu için iki günümüzü buraya ayırdık. İlk gün indiğimiz yerden karşıya geçerek Aleja Róż sokağına yani merkez ve kuzey istikametine doğru yol aldık.  İkinci gün de indiğimiz duraktan karşıya geçmeden güney ve doğu yönlü yürüyüş rotasını takip ettik.

İlk Gün, Merkez ve Kuzey Yönlü Yürüyüş Rotası

Yarım gün yeterli.

Merkez (Centralny Square)

Nowa Huta’yı; Polonya gibi koyu katolik bir ülkenin, en tarihi şehri olan Krakow’da, komünizm ütopyasının bir zaman gerçekleştirilmeye, yaşatılmaya çalışıldığı yer, bölge diye tanımlayabiliriz. Krakow’un doğusunda 18 ilçeyi içine alan, 7226 hektar alana sahip. İkiyüz binden fazla nüfusuyla Krakow’un en kalabalık ilçesi.

 Alman Nazi işgali sonrasında, ülkeye giriş yapan Sovyetler, Stalin öncülüğünde bu bölgeyi komünizmin yayılacağı bir merkeze dönüştürme hayaliyle 1949 yılında Nowa Huta’nın inşaatına başlanmış, baş tasarımcı mimarı Tadeusz Ptaszycki. Etrafta bulunan birkaç köy, tarihi evleriyle beraber yıkılmış. Krakow’un en tarıma elverişli bu toprakları kazılarak üzerine devasa bir alana yayılacak Lenin Çelik Fabrikası kurulmuş.

 

Nowa Huta Haç’ı (Cross)

ul. Ludźmierska 2 adresinde. 

İdeal komünist şehir modeli oluşturulurken Nowa Huta’da, eski bir manastıra ve ahşap bir kiliseye dokunulmamış ama onun dışında bu bölgede başka bir dini mekanın yapımına yetkililer karşı çıkmış. 

Bundan hoşnut olmayan burada ki işçiler ve aileleri, büyük bir ahşap haç yaptırıp, bölgeye dikmişler ve etrafında dua etmeye başlamışlar. İsteklerini duyan aslen buralı Papa John Paul II’de Vatikan’dan buraya gelerek yetkililerden burada bir kiliseye müsaade etmelerini rica etmiş. Daha sonradan yapılacak burada ki kiliseler, bu sebepten tamamen yeni ve modern bir özellik taşıyorlar.

 

Gül (Róż ) Caddesi ve Eski Lenin Meydanı

 

Merkezden içeri yani Róż caddesine girince, şimdi boş olan büyük alanda eskiden Lenin’in devasa bronz bir heykeli varmış.

 Lenin 1912-14 yılları arasında Krakow’da yaşamış. Heykeli de ülke Sovyet kontrolü altındayken yapılmış. 1989’da heykel İsveç’e satılarak, oraya gönderilmiş. Heykelin meydandan kaldırılışını izlemeye oldukça kalabalık bir topluluk katılmış. Sonra meydanın adı komünizm karşıtlığıyla tanınan politikacı,  Ronald Reagan olarak değiştirilmiş. 

 

 

Krakow Tarih Müzesinin Nowa Huta Şubesi

 

 Buranın ilerisinde ki Słoneczne 16 adresinde bulunan Krakow Tarih Müzesinin Nowa Huta şubesi’ne geldik. İki bölümden oluşan küçük bir müze. İlk içeri girince insanın yüzüne vuran komünist rüzgarı kesinlikle aldatıcı, sergi içeriği tamamen antikomünist.

 Sovyet otoritesinin halk ve işçi kesimi üzerinde ki olumsuz etkisiyle, Krakow’luların ‘Özgür ve bağımsız bir Nowa Huta’ isteğinin tarihe izdüşümü anlatılıyor. Ayrıca rejim karşıtı olarak kurulan işçi sendikasının bu dönemde ki protestoları ve mücadeleleri fotoğraflarla anlatılıyor. Sergi boyunca ödünç olarak size verilecek İngilizce katalogda, müzede ki her fotoğrafın açıklaması var.

 Çarşamba günleri müze girişi ücretsiz, diğer günler 5zl. 

 

Halk Tiyatrosu (Ludowy Theatre) 

 

Nowa Huta’nın çelikle yarışan diğer bir kolu bu tiyatro. Osiedle Teatralne Estate 34 caddesi üzerinde bir çok sanatçının işbirliğiyle kurulmuş, 3 Aralık 1955’te açılışı yapılmış. Deneysel tiyatro için kurulduğundan buyana, birinci sınıf itibarını  koruduğu söyleniyor. 

içerisinden

 

 

Arka bahçesinde oturup bir şeyler içmek te bu civarda yapılabilecek en güzel şeylerden biriydi. 

 

 

Silahlı Eylem Müzesi (Muzeum Armii Krajowej w Krakowie)

 

Tiyatronun karşısındaki sokakta Gorali Estate 23te, sağda, önünde tank bulunan Museum of Armed Action, müzesine gittik. Giriş ücretsizdi. Gördüğümüz en tuhaf müzelerden birisiydi. Tuhaf oluşu içeri girdiğimizde sanki birinin mutfağına kazara girmişiz hissine kapılmamızdan dı. Belli ki pek ziyaret edilmeyen, bakımsız kalmış bir müzeydi. 

 

Görevli bayan şaşkınlıkla yüzümüze bakıp, başka odasında ki işini yapmaya devam etti. Ne bir kamera, ne bir ilgilenen, öyle kendi halinde bir yerdi.

 Müze 2000 yılında kurulmuş.  Müze, 2. Dünya savaşında Avrupa’nın en büyük direniş ve bağımsızlık hareketlerinin burada gerçekleşmesini anmak üzere, Ev Ordusu (Home Army) olarak yeraltından çalışan gizli bir Polonya ordusuna ait. Üniformalar, silahlar, fotoğraflar gb eserler sergileniyor.

 

 

 

Tanrı’nın Gemisi Kilisesi (Ark of Lord Church)

 

1967-1977yılları arasında tamamen gönüllülerle çalışılmış,  Nowa Huta’nın ilk ibadet evi. 

Komünist makamlar kesinlikle desteklememiş. İlk köşe taşını 1969’da Aziz John Paul II koymuş. Halk iki milyon taş bulmuş sonra sadece cephesi için, çimentoyu kendileri karmış. Buna rağmen oldukça dikkat çekici bir mimari yapısıyla bu kilise, Polonya’nın Katolik inancının tam bir sembolü haline gelmiş. 

Kilisenin ortasından yükselen 70 metre haç ile Nuh’un gemisi imajı verilmiş. Önünde Aziz John Paul II’nin bir heykeli var ki bana BBC Dr Who dizisinin ‘Weeping Angels’ larını anımsatan bir pozda. Kilisenin içerisinde ki İsa ise alışılmışın dışında çarmıha gerili değil de cennete uçma halinde kollar bacaklar geride gövde öne çıkıyor.

 

Restauracja ‘STYLOWA’

 

Dönüş yolumuzda merkeze yakın, Centrum C 3 adresinde bulunan sosyalist gerçekçilik dizaynında ki restoranlarından birisi. 

 

İçerisinde sütunlar, avizeleri, sıvalı duvarları ve mermer zemini ile 1956 yılında açıldığında buranın en şık ve havalı  yeriymiş. 

 

 

Öğleden sonralı piyona resitalleri, akşamları dans, şarap ve konyak, gazeteciler, doktorlar gibi elit bir kesime hizmet veriyormuş. Sosyalist zamana göreceli kısa bir yolculuk gibiydi. 

 

Geleneksel yemekleri tatmak ve Nowa Huta’yı anlamak için ideal bir mekan diyebilirim.  Günün çorbası, salata, günün ana yemeği ve kompot (komposto) 14.90 zl. http://stylowa-nowahuta.pl/index_eng.html